Talen: hoe meer hoe beter!

Talen: hoe meer hoe beter!

Van onze gastblogger Schelly Talalay Dardashti, genealogie expert bij MyHeritage

Genealogen klagen vaak over het feit dat geïmmigeerde voorouders hun moedertaal niet doorgeven aan hun nakomelingen. Waar de kinderen van immigranten – de eerste generatie – meestal vloeiend waren in die talen, gaven zij die talen slechts zelden door aan hun eigen kinderen of kleinkinderen. Daardoor ging die talenkennis voor altijd verloren.

Jaren geleden, toen ik zat vechten met Cyrillische tekens om gegevens uit Rusland te begrijpen, wenste ik vaak dat mijn overgrootouders Russisch en Jiddisch hadden doorgegeven. Het Russisch leek te zijn verdwenen vanaf de dag dat het gezin voet zette in de straten van New York, terwijl het Jiddisch wel deels aan hun kinderen werd doorgegeven. Hun kleinkinderen kenden slechts enkele zinnen of konden de taal deels passief begrijpen, maar niet spreken. Lezen konden ze het zelden. De volgende generatie bezat helemaal geen kennis van die talen meer.

Hoeveel gemakkelijker zou het zijn geweest als ik beide talen vloeiend van mijn ouders en grootouders had geleerd! Echter, ik heb wel vloeiend Farsi geleerd toen we in Iran woonden. Onze dochter heeft het ook geleerd, kon het lezen en schrijven, begrijpt het bijna vloeiend, maar weigert de taal te spreken.

Tegenwoordig heeft wetenschappelijk onderzoek twee belangrijke redenen aangetoond waarom mensen hun moedertaal wel (zouden) moeten doorgeven aan hun kinderen. De eerste reden is klip en klaar voor alle onderzoekers van familiegeschiedenis:

  • Het verbindt kinderen aan hun (voor)ouders.
  • Tweetaligheid heeft positief effect. Het maakt de hersenen sterker, aangezien het een continue ‘brain training’ is.

Er zit dus absoluut een voordeel aan tweetaligheid – of zelfs drietaligheid of meer – zoals ook te lezen valt in dit verhaal van de New York Times: ‘Het voordeel van tweetaligheid’.

Een cognitief neurowetenschapper, Dr. Ellen Bialystok, 62, heeft bijna 40 jaar besteed aan het leren over hoe tweetaligheid de geest verscherpt. Haar goede nieuws: naast diverse andere voordelen, lijkt het regelmatig gebruiken van twee talen de eerste symptomen van de ziekte van Alzheimer te vertragen.

Bialystok is een vooraanstaand onderzoeker en professor in de psychologie aan de Universiteit van York (Toronto, Canada). Zij kreeg een aantal jaar geleden de Killam Prize van $100.000 toegekend voor haar bijdragen aan de sociale wetenschappen.

Hieronder volgen een aantal hoogtepunten uit het interview, of lees het complete verhaal.

V. Hoe werkt dit – kunt u dit begrijpen?

A. Ja. Er is een controlerend systeem in de hersenen aanwezig. Laten we zeggen: de algemeen directeur. Zijn taak is om u te laten concentreren op wat relevant is, en andersom: afleiding te negeren. Dit is waardoor u twee verschillende dingen in het hoofd kunt houden, en hiertussen kunt schakelen.

Als je twee talen beheerst en deze regelmatig gebruikt, dan werken deze netwerken in de hersenen als volgt. Elke keer dat je spreekt, zijn beide talen aanwezig en dat controlesysteem moet alles sorteren en selecteren wat relevant is op dat moment. Daarom maken tweetaligen meer gebruik van dat systeem, en dat meer frequente gebruik maakt dit systeem efficiënter.

Volgens haar onderzoek helpt het continu gebruik van twee talen ook bij het afweren van de ziekte van Alzheimer.

Is oppervlakkige kennis van Frans op middelbare school niveau dan genoeg? Helaas niet, zegt Bialystok. ‘U moet beide talen continu gebruiken. De voordelen van tweetaligheid zijn niet aanwezig bij incidenteel gebruik.’

Tweetaligheid helpt ook met multitasking. Bialystock’s team vroeg zich af: Zijn tweetaligen beter in multitasking? Een- en tweetaligen werden in een rij-simulator gezet en via de koptelefoon gevraagd extra taken uit te voeren. Telkens als er taken werden toegevoegd, werd ieders manier van rijden erger. Tweetaligen presteerden beter dan de anderen wanneer ze zich moesten concentreren op een probleem.

Voor wie wel van een technisch verhaal houdt: lees vooral de alinea over nieuwe zogenaamde ‘neuroimaging’ technologie die heeft geholpen in dit onderzoek. Vroeger konden wetenschappers alleen delen van de hersenen zien die werden gebruikt bij specifieke taken. Met deze nieuwe technologie kunnen zij zien hoe de verschillende hersenonderdelen samenwerken bij taken.

Tweetaligen lijken problemen sneller op te lossen dan eentaligen. Het lijkt erop dat de tweetaligen een ander soort brein-netwerk gebruiken om die problemen op te lossen. ‘Hun hele brein lijkt een andere bedrading te hebben vanwege tweetaligheid’, aldus Bialystok.

In de VS werd ouders – tot ongeveer 1960 – geadviseerd niet hun moedertaal te spreken met hun kinderen, omdat dit hen zou kunnen verwarren. Dat is gelukkig veranderd. Tweetaligheid wordt niet langer beschouwd als een negatief punt, integendeel!

Bialystok krijgt regelmatig vragen van mensen over het onderwijzen van talen aan hun kinderen. Ze antwoordt altijd: ‘Je hebt een potentieel groot cadeau in handen!’

Bent u tweetalig? Welke talen spreekt u? Heeft u hier voordeel van gehad, of niet? Laat het ons weten als commentaar hieronder!