Veteranendag, tijd voor onderzoek naar uw militaire voorouders
Vandaag is het Veteranendag in Nederland; de jaarlijkse herdenkingsdag voor de militairen. Op deze dag wordt jaarlijks de gelegenheid geboden om de inzet van Nederlandse militairen in het verleden en heden te herdenken. Zo ook de huidige Nederlandse betrokkenheid bij internationale vredesoperaties.
Elk jaar wordt Veteranendag georganiseerd op de laatste zaterdag van juni. Het is een vrij recente traditie sinds 2005 wanneer het heel toepasselijk werd gevierd op de verjaardag van wijlen prins Bernhard.
Wie of wat zijn veteranen precies?
Veteranen zijn ofwel voormalige militairen die hebben gediend in oorlogssituaties of vredesoperaties. Maar het zijn ook militairen in actieve dienst die in het buitenland zijn ingezet. De huidige en voormalige militaire eenheid kan worden onderverdeeld in tal van divisies:
- Landmacht
- Luchtmacht
- Marechaussee
- Marine
- Nederlandse militairen in Bataafs-Franse dienst
- Nederlandse krijgsgevangenen op transport naar Duitsland
- Koninklijk Nederlands-Indisch Leger
- Nederlandse koopvaardij in de Tweede Wereldoorlog.
De grootste activiteiten op Veteranendag vinden plaats in Den Haag. De focus ligt op het eren van de militairen van het land door de vele uitgevoerde activiteiten. Er zijn bijvoorbeeld een enorme militaire parade en een fanfare. De parade omvat ex- en huidige militairen.
Veteranen blijven herinneren
Veel Nederlanders eren hun militaire voorouders vandaag. En andere een manier om respect te betuigen, is via genealogisch onderzoek. Zo kom je te weten wie uw militaire voorouders waren. Met deugdelijke bronnen ga je ze na zodat ze nooit meer in de vergetelheid raken.
Bovendien zijn afstammelingen toch ook vaak nieuwsgierig naar wat hun voorouders in het leger deden, en waar ze werden geplaatst. Om die informatie te vinden, zijn er verschillende bronnen die u kunt proberen, bijvoorbeeld het Ministerie van Defensie.
Nederlandse militie
Sinds 1815 vormde zich in Nederland een Nationale Militie. Deze bestond uit zowel beroepsmilitairen als vrijwilligers. Aangezien het aantal vrijwilligers niet voldoende bleek te zijn, is men begonnen met een loting van dienstplichtigen. Voor de landmacht moest je oorspronkelijk vijf jaar vervullen, terwijl dit bij de marine slechts vier was.
In 1901 werden deze diensttijden echter verlengt tot respectievelijk acht en vijf jaren. Om dit allemaal georganiseerd te houden, werd het land onderverdeeld in militiedistricten. De gegevens werden bijgehouden in registers, waar men ook de uiterlijke kenmerken noteerde. Deze militieregisters kun je bijvoorbeeld bij het BHIC vinden. Hier heeft u geluk, want ze zijn al gedigitaliseerd.
Informatiebronnen tijdens stamboomonderzoek
Op defensie.nl komt u meer over uw voorouders te weten. Dit kan echter niet zonder enkele gegevens te kennen. Ten eerste heeft u de divisie nodig waarin ze actief waren. Daarna ook ruwweg de periode. Zo wordt u op weg geholpen om de informatie op te zoeken. Verder zult u ook hun naam, initialen en/of geboortedatum nodig hebben.
Een andere site waar u kunt zoeken is die van het Nationaal Archief. Op deze site kunt u persoonsgegevens en de staat van dienst van militairen in stamboeken terugvinden. Het Nationaal Archief bewaart de militaire stamboeken van soldaten landmacht en onderofficieren in het Nederlandse leger tussen 1813 tot 1924. Dit betreft zowel beroepsmilitairen als dienstplichtigen. De informatie die u hier kunt verwachten is de volgende:
- Geboortedatum en -plaats, beschrijving, namen van hun ouders en laatste woonplaats.
- Hoe en wanneer ze bij de troepenmacht kwamen
- Vorige militaire dienst
- Promoties
- Verlaten van de dienst
- Bijzonderheden, zoals deelname aan speciale missies.
Deze site bevatte een archiefinventaris van militairen tot 1920. Dit register bevat de stamboomgegevens van het leger en hun voorgangers. U heeft de mogelijkheid om zelfs zonder dat u het regiment kent, toch de persoon in kwestie op te zoeken. Ze geven u een stap voor stap uitleg om uw voorouders hopelijk te kunnen vinden.
Ook op MyHeritage vindt u uitgebreide collecties militaire gegevens uit allerlei landen. De collecties zijn zeer divers en variëren van slachtofferlijsten uit de Eerste Wereldoorlog, Commonwealth oorlogsgraven tot pensioengegevens van militairen uit de Verenigde Staten in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. Doorzoek de militaire gegevens op MyHeritage hier.
Vernietigde gegevens
Als u echter op zoek bent naar een register van onderofficieren en militairen geregistreerd na 1924 en geboren na 1899, kunt u contact opnemen met het Ministerie van Defensie. Maar voor soldaten die voor 1900 geboren zijn en nog in dienst waren na 1924 is het een lastige zaak. Hun gegevens zijn nergens meer terug te vinden, niet bij het Nationaal Archief, noch bij Defensie.
Deelnemen aan Veteranendag
Veteranendag is een uitstekende gelegenheid om dankbaarheid te uiten voor de militaire diensten van onze en uw eigen voorouders. Ook al kunt u ze niet rechtstreeks bedanken, u kunt altijd de andere veteranen helpen. Ook kunt u aan liefdadigheidsdonaties doen voor het helpen van gewonde veteranen, iets moois op het graf van een onbekende soldaat plaatsen, een bedankkaart schrijven aan de andere veteranen in uw gemeenschap of starten met een stamboomonderzoek om uw militaire voorouders nooit meer te vergeten.
Op Veteranendag kunt u ook bloemen geven. Nederland introduceerde de Witte Anjer als uiting van waardering voor Nederlandse veteranen. Zeker de oudere generaties kennen de Witte Anjer. Het was namelijk een gewoonte van wijlen Prins Bernhard om een witte anjer te dragen.
Foto bovenaan: Militair defile te Rotterdam, 30 april 1954, bron Nationaal Archief, CCO, Duinen, […] van / Anefo, Ingekleurd met MyHeritage in Color
