Nostalgie: geuren van het verleden

Nostalgie wordt gedefinieerd als sentiment naar het verleden, meestal voor een specifieke tijd of plaats waarmee men gelukkige, persoonlijke associaties heeft.

Het woord nostalgie komt uit een combinatie van twee Griekse woorden, νόστος (nostos), wat ‘terugkeer’ betekent en ἄλγος (algos): pijn, droefheid.

De term wordt toegeschreven aan een 17e-eeuwse student medicijnen, die een woord zocht om de angsten te beschrijven van Zwitserse huurlingen die ver weg van huis en haard moesten vechten.

Nostalgie kan worden opgeroepen door veel verschillende associaties. Herinneringen komen bijvoorbeeld naar boven bij het kijken naar oude foto’s van mensen en plaatsen, het beluisteren van een nummer dat u mee terug neemt naar het moment waarop u het voor het eerst hoorde, of bij het proeven van een vertrouwde smaak uit de kindertijd.

Professor Barry Smith, gespecialiseerd in multi-zintuiglijke waarneming, stelt dat reuk, meer dan enig ander zintuig, krachtige, emotionele herinneringen kan oproepen. ‘Hele taferelen van mensen, plaatsen en dingen kunnen weer tot leven worden gebracht door de hint van een lang vergeten geur’, aldus de expert. ‘Of het nu gaat om een vakantie aan zee, een bezoek aan de kermis of een zonnige wandeling door een bos: het ruiken van een bepaalde geur voert ons direct terug in de tijd.’

Zo toonde een Britse studie uit 2014 onder meer dan 2.000 volwassenen aan, dat bepaalde geuren meer kans hebben om nostalgische herinneringen op te roepen dan andere. Uit de studie bleek welke geuren de meest krachtige emoties wisten op te roepen bij de proefpersonen. De top drie:

1) vers gemaaid gras (associatie met zomerse dagen)
2) potlodenetuis (denkend aan schooldagen)
3) babypoeder (herinneringen aan babytijd)

Ook de geur van zonnebrand, Vicks VapoRub, suikerspin en regen op warm asfalt scoorden hoog. Lavendel en pepermunt bleken het meest waarschijnlijk herinneringen aan grootmoeders op te roepen. Herinneringen aan grootvaders bleken met name te worden veroorzaakt door de geur van benzine, oude schuurtjes en Old Spice.

Welke geuren associeert u met uw jeugd? Welke geur maakt u nostalgisch?