Recent hebben wij geschreven over het fascinerende geheim van Erikoussa: over de bewoners van een klein Grieks eiland die hun leven riskeerden om een Joodse kleermakersfamilie van de nazi’s te redden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
In november 2013 nam Emmy Award-winnende schrijver, producer en auteur Yvette Manessis Corporon contact op met MyHeritage. Zij vroeg om hulp bij het vinden van afstammelingen van deze joodse kleermaker Savvas uit Corfu, Griekenland. Hij was ondergedoken op Erikoussa tijdens de oorlog. Yvette heeft een boek geschreven, geïnspireerd op haar grootmoeder’s herinneringen van het eiland. Het verhaal van Savvas was daarin een belangrijk onderdeel. Voor Yvette was het verhaal onvolledig. Ze wilde ontdekken wat er was gebeurd met de familie na de oorlog.
MyHeritage nam de uitdaging aan en begon aan een genealogische reis om de mysteries in dit lange bewaarde geheim op te lossen. Begonnen met slechts vijf voornamen (Savvas, zijn drie dochters Spera, Julia en Nina, en een ander kind – Rosa) hebben we met succes nazaten van de familie gelokaliseerd in de Verenigde Staten en Israël. Afgelopen maand zijn de families herenigd tijdens een officiële ceremonie op het eiland, waarbij de eilandbewoners zijn geëerd voor hun moedige inspanningen.
De dag voor de ceremonie arriveerden de families op Corfu, om elkaar voor de eerste keer te ontmoeten. Het was een zeer emotioneel moment voor iedereen.
De families bekeken samen fotoalbums en deelden herinneringen. Weinigen hielden droge ogen.
Later die dag maakte de groep een tour door de oude Joodse wijk in Corfu. Daar brachten ze een bezoek aan de synagoge en een speciaal monument gewijd aan hen die in de Holocaust zijn omgekomen. Maar er wachtte nog een andere emotionele openbaring op de families. Tot nu toe was niemand in staat geweest om het graf van Savvas Israel te vinden. Hij overleed op het eiland in 1944, en werd buiten de begraafplaatspoort begraven. Later zijn de overblijfselen echter verplaatst en elders begraven.
Slechts een paar dagen voor het bezoek ontdekte MyHeritage dat de grafsteen van Savvas Israel was gevonden op een Joodse begraafplaats op Corfu. De groep heeft het graf bezocht en hun respect betuigd aan de man die zijn familie hielp de oorlog te overleven, dankzij zijn connecties met het eiland.
Na de reünie, tour en het bezoek aan de begraafplaats was het tijd voor een gezamenlijk diner en uitwisselen van verhalen. Iets zo normaals als het delen van een maaltijd met elkaar, was vol betekenis. De laatste keer dat deze families samen hadden gegeten, was meer dan 70 jaar geleden, onder totaal andere omstandigheden.
De volgende dag reisde de groep naar het eiland Erikoussa te zien waar het verhaal ooit begon. Er volgde een lange busrit door het landschap van Corfu naar de haven, en een boottocht van 40 minuten naar Erikoussa.
Bij aankomst op het eiland werden zij verwelkomd door een groep kinderen en andere eilandbewoners, gekleed in traditionele kostuums.
Zo’n 150 mensen woonden de officiële ceremonie op het eiland bij, zo ook de loco-burgemeester van Corfu en de burgemeester van Erikoussa.
Onder de sprekers waren Danny Rainer (International Raoul Wallenberg Foundation) en Marcia Ikonomopolous (voorzitter Vereniging van Vrienden van de Griekse Joden), die een award uitreikte aan de gemeenschap voor hun heldhaftige inspanningen tijdens de oorlog.
Yvette hield een speech en sprak haar geluk uit dat deze reünie uiteindelijk daadwerkelijk mocht plaatsvinden. Iets waarop ze had gehoopt vanaf het moment dat ze voor het eerst de naam Savvas hoorde.
MyHeritage oprichter en CEO Gilad Japhet sprak over de uitdagingen tijdens zijn zoektocht naar Savvas’ nakomelingen, en onderstreepte het belang van het delen en bewaren van deze ongelooflijke verhalen.
Hij liet de stamboom zien van Savvas en 147 familieleden, gecreëerd door onderzoekers van MyHeritage.
Gilad vertelde ook over de relatie tussen Rosa en Savvas’ familie, die ook onlangs werd ontdekt. De broers Hassid hadden altijd geloofd dat Nina, Spera en Julia, de 3 dochters van Savvas, tantes waren van hun moeder Rosa. Dit is hoe zij naar hen had verwezen. In Griekenland was het echter gebruikelijk om te verwijzen naar familieleden als ooms en tantes, ook bij verre familie. Onderzoek naar de familiegeschiedenis maakte duidelijk dat ze wel verwant waren, maar geen tantes.
Het MyHeritage team vond een relatie via Rosa’s moeder Sara Belleli (geboren Mizan). Op basis van de geboorteakten en ander onderzoek is een relatie gevonden via Zacharias Osmo, de grootvader van Spera, Nina en Julia, en de overgrootvader van Rosa.
Spera, Nina en Julia waren nichten van Sara Belleli, Rosa’s moeder.
Na de presentatie van de stamboom hield Maayan Hassid, Rosa’s kleindochter een ontroerende speech over herinneringen aan haar grootmoeder en haar leven na aankomst in Israël. Andere nakomelingen – waaronder Rosa’s zonen Peretz en Avraham – bedankten Yvette en MyHeritage voor hun werk en de enorme inspanningen in het blootleggen van het geheim van het eiland en hun familie- geschiedenis.
De ceremonie werd afgesloten met een muzikaal optreden in het Grieks en het Hebreeuws door operazangeres Lina Orfanos.
Na de lunch bracht de groep een bezoek aan het huis van Yvette’s oma en het huis van de priester, waar Savvas’ familie was verborgen.
De groep wachtte opnieuw een verrassing, toen Yvette aan Savvas’ familieleden de kamer liet zien waar hij werkte, en zijn naaimachine.
Na deze indrukwekkende dag op Erikoussa, ging iedereen aan boord van de boot die hen terugbracht naar Corfu.
Op Corfu had MyHeritage CEO Gilad Japhet een ontmoeting met Nella Pantazi van het GSA-Archief van Corfu, die MyHeritage had geholpen met het verstrekken van bronnen over Joodse gemeenschap op het eiland. We waren blij om te zien dat het archief MyHeritage had gebruikt om de stamboom te bouwen van de grondleggers van Corfu. De boom hangt aan de muur in het hoofdgebouw van het archief, inclusief het MyHeritage logo.
Zo’n 71 jaar na het overlijden van Savvas is deze reis begonnen met slechts een handvol namen. Het leidde tot een groeiende stamboom, en het opnieuw tot leven brengen van de vergeten geschiedenis van de Joodse gemeenschap op Corfu. We zijn blij dat we Yvette hebben kunnen helpen zijn nakomelingen te vinden, om hen meer te hebben kunnen leren over hun verbazingwekkende familiegeschiedenis, en dat we mochten deelnemen aan deze bijzondere reünie.
Sevriens Leopold Jacques August
juli 24, 2015
Geweldig,
Veel respect, blijven voortdoen, mijn schoonouders hebben ook een tijdje joodse mensen verstopt, LIPSKY, hou de herinnering levend, zo iets mag niet vergeten worden.
Bedankt om de mooie reportage en het geweldig initiatief.