De omzwervingen van passagiersschip SS Groote Beer

In de loop van de geschiedenis zijn Nederlanders uitgezwermd naar alle delen van de wereld, zowel in westelijke als oostelijk richting. Veel stamboomonderzoekers stuiten dan ook op voorouders die in hun leven de grote stap maakten, om te migreren naar landen als de Verenigde Staten, Canada, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en Australië. Veel van deze voorouders kunnen worden teruggevonden in de diverse collecties passagierslijsten in de MyHeritage zoekmachine. In dit blog belichten we het bekende passagiersschip SS Grote Beer.

Vergroot vrachtschip

De SS Groote Beer was een passagiersschip, wat eerst bekend stond als een vergroot vrachtschip genaamd SS Costa Rica Victory (VC2-S-AP3). Het was een van de drie schepen die de Nederlandse regering kocht van de  US War Shipping Administration na de Tweede Wereldoorlog. De romp was verstevigd voor oorlogstijd en het schip was geschikt voor het vervoer van ongeveer 1600 mensen. In tegenstelling tot het bekende Liberty-schip konden alle accommodaties worden geventileerd en verwarmd. Het schip werd korte tijd onder Amerikaanse vlag geëxploiteerd door de American Hawaiian Steamship Company. Afkomstig uit New York, maar op de plank gelegd en verkocht in 1946. De staat kocht het schip in 1947 en droeg het onder de naam Groote Beer over aan de Nederlandsch-Amerikaanse Stoomvaart-Maatschappij in Rotterdam. Sinds 15 juni 1896 heette de vennootschap NASM officieel NV ‘Holland-Amerika Lijn’, beter bekend onder de afkorting HAL. Zo kon het als transportschip worden gebruikt voor transport naar Nederlands-Indië en vervolgens naar Nieuw-Guinea.

Nieuwe Maas met het Koninginnenhoofd en de Wilhelminakade, aanlegplaats van de Holland-Amerika Lijn-schepen, vanaf het westelijke punt van de Linker Veerdam. Rechts de toegang tot de Rijnhaven. Datering 1893 – 1897. Bron: Stadsarchief Rotterdam, CCO

Australië

Het schip maakte eerst drie reizen naar Australië. 

• Vertrek uit Rotterdam 28 februari 1951, aankomst in Fremantle 21 maart, in Melbourne 27 maart en Sydney 30 maart
• Vertrek uit Amsterdam 26 mei 1951 naar dezelfde havens
• Vertrek uit Amsterdam echter eerst naar Nieuw-Zeeland en pas daarna naar Australië

Route Rotterdam – Halifax – New York

In haar militaire functie verzorgde de Groote Beer in 1951 ook transporten van Molukse militairen en hun gezinnen naar Nederland. Vanaf 2 november 1951 werd het schip omgebouwd tot emigrantenschip bij de Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij in Amsterdam. Het kreeg een extra dek, de brug werd bovenop gezet en naar voren verplaatst, de accommodaties werden geschikt gemaakt voor 831 passagiers. Achterop kwamen een sport- en een zonnedek. De tonnage ging naar 9.190 brt.

In mei 1952 werd het schip opgeleverd. De eerste reis ging op 18 juni 1952 van Rotterdam – Halifax – New York. In augustus 1952 maakte het de eerste reis van Rotterdam naar Quebec. 

In 1961 werd het schip overgedragen aan Scheepvaartmaatschappij Trans-Ocean te ‘s-Gravenhage, de exploitatie bleef bij de NASM. In dat jaar werden ook de accommodaties verbouwd tot luxe Tourist Class status om meer passagiers te trekken, omdat het aantal emigranten langzaam steeds verder terugliep. Het schip bleef reizen maken over de oceaan, naar Australië en Nieuw-Zeeland.

In 1962 werd het schip samen met de bekende Waterman gecharterd als accommodatie voor de Commonwealth Games in Freemantle (Perth), Australië.  In april 1963 werd ook weer samen met de Waterman een speciaal transport uitgevoerd. 10 april 1963 had Feijenoord in het eigen stadion Benfica, de Europese kampioen van de twee voorgaande jaren, op 0-0 gehouden en de supporters gingen overzee naar de return in Lissabon. Feyenoord verloor overigens die wedstrijd en werd uitgeschakeld.

Emigrantenfamilie Stoop-Jansen uit Emmeloord met hun 12 kinderen zitten op het dek van SS ‘Groote Beer’ aan de Wilhelminakade. Bron: Stadsarchief Rotterdam, CCO

Aanvaring en sloop

In 1963 werden de schepen verkocht aan John Latsis, een Grieks familiebedrijf. Het schip kreeg nu de naam Marianna IV. Nu was het klaar voor nieuwe omzwervingen. Zoals het vertrek op 2 december 1964 uit Pireaus, aankomst in Melbourne op 28 december 1964  en Sydney 30 december 1964. Het vertrek uit Sydney vond plaats op 2 januari 1965 naar Pireaus. 

In 1966 werd het schip voor vier reizen gecharterd om met studenten in een uitwisselingsprogramma van Rotterdam naar New York te varen. Voor dat doel kreeg ze even haar oude naam Groote Beer terug. Als agent trad weer de Holland-Amerika lijn op. Kortom, oude tijden herleefden! 

Op 12 juli 1966, weer onder de naam Marianna IV, kreeg het schip een aanvaring met het baggerschip Pen Avon bij het eiland Wight, onderweg van Southampton naar New York. De reis werd afgelast en ze werd opgelegd in Piraeus. Het jaar 1971 luidde het einde in van de avonturen van het schip: het werd uiteindelijk gesloopt in Elefsina, Griekenland.

Voorouders zoeken in passagierslijsten

Ook benieuwd of een van uw voorouders misschien op een passagiersboot zoals de ss Groote beer heeft gezeten? Raadpleeg dan nu de MyHeritage passagierslijsten waarin u interessante details kunt vinden over uw voorouders die aan boord zijn gegaan! We hopen dat deze waardevolle collecties nieuwe wegen openen voor uw genealogisch onderzoek. Het doorzoeken van de collecties op MyHeritage is gratis. Om de records te bekijken of om records in uw stamboom op te slaan, heeft u een Data- of Compleet abonnement nodig.