Beroepen van vroeger en hoe oude ambachten verdwenen

Welke beroepen van vroeger herinnert u zich nog? Een hoop beroepen zijn door de jaren heen verdwenen uit ons dagelijks leven. Om uw geheugen eens op te frissen, lichten we hieronder vijf beroepen uit die al lang niet meer bestaan en die u misschien zelfs al vergeten was. Misschien heeft een van uw voorouders een van de hieronder genoemde ambachten nog uitgeoefend!

De letterzetter

Automatisering betekent veelal het einde van sommige beroepen. Dit was ook het lot van de letterzetter. Deze grafische vormgever van de krant stelde de teksten van de journalisten samen uit losse lettertjes die vervolgens in de pers gezet werden.

Tegenwoordig vindt dit proces plaats met een machine. Veel efficiënter, zeggen we nu. Maar de letterzetters zijn er helemaal niet blij mee geweest. Hun ambacht is verdwenen en hun opleiding en ervaring zijn in de jaren zeventig in één klap waardeloos geworden. 

Letterzetter, ingekleurd met MyHeritage in Color. Bron: Nationaal Archief, CCO

Melkboer aan huis

Halverwege de 19e eeuw werd het normaal dat de melkman dagelijks van het platteland naar de stad trok om zuivelproducten bij de mensen af te leveren. Kannen vol met melk bracht die met zich mee. De melkman, ook wel de melkboer genoemd, verdween langzaamaan uit het straatbeeld door zware concurrentie van de opkomende supermarkten.

Twee meisjes helpen de melkboer, ingekleurd met MyHeritage in Color. Bron: Nationaal Archief, CCO

De touwslager

De touwslager was een ambachtsman die garens, vroeger meestal hennep, tot touw verwerkte. Sinds het einde van de 19e eeuw is het beroep vrijwel uitgestorven.

De touwslager deed zijn werk in de buitenlucht, overdekt of in een tent-achtig geheel, op een touwslagerij of lijnbaan: een soms wel 300 meter lange, smalle strook grond waarboven vele door een spinner aangeleverde garens, werden uitgeschoren (uitgelopen). Het touw kwam terecht in een ‘kuil’, een nog steeds bestaande lengtemaat voor touw.

Touwslager, ingekleurd met MyHeritage in Color. Bron: Nationaal Archief, CCO

De klompenmaker

U ziet ze soms nog op een braderie, maar het beroep van de klompenmaker is bijna helemaal uitgestorven. Nederland had in 1949 nog ruim 1200 klompenmakers. Tegenwoordig zijn dat er nog maar 15. Tegen de opkomende schoenenindustrie, die modieuze leren schoenen tegen concurrerende prijzen op de markt bracht, kon de klompenmaker niet op. 

Klompenmaker, ingekleurd met MyHeritage in Color. Bron: Nationaal Archief, CCO

De porder

Voordat wekkers waren uitgevonden, leefden mensen met de natuur. Je stond op wanneer de zon opkwam of de haan kraaide, en ging naar huis wanneer de zon onderging. Toen de industrialisatie begon, moesten steeds meer arbeiders op vaste tijden in de fabriek zijn. Daarvoor werd de porder ingeschakeld. Met een stok tikte hij op een afgesproken tijd op het raam of op de voordeur om de arbeiders wakker te maken, zodat ze zich niet zouden verslapen. De uitvinding van de wekker maakte een einde aan zijn beroep.

Beroepen verdwijnen om uiteenlopende redenen. Als een beroep uiteindelijk verdwijnt, vindt niet iedereen dat even erg. Sommigen kijken er bijvoorbeeld heel nuchter naar of vinden het zelfs beter dat hun beroep niet meer bestaat. Soms komt een verdwenen beroep toch weer terug. Gebeurt dat niet, dan kunnen verdwenen beroepen soms nog in een aangepaste vorm voortbestaan. Tegenwoordig zien we de herwaardering van oude ambachten en vaklui steeds meer terugkomen. Op steeds meer plaatsen in Nederland zien we bijvoorbeeld bierbrouwerijen of barbiers hun deuren openen.

Porder, ingekleurd met MyHeritage in Color. Bron: Nationaal Archief, CCO

Voorouders met oude ambachten

Welke beroepen hadden uw voorouders? Ontdek of uw voorouders ook een ambacht uitoefenden dat tegenwoordig is uitgestorven, bijvoorbeeld met behulp van gezinskaarten en huwelijksaktes via de MyHeritage online archieven. Laat ons weten in de reacties hieronder welke verdwenen ambachten u heeft gevonden!