De mythe van de brandende beha: De daad van feministisch extremisme die nooit heeft plaatsgevonden

Wanneer begonnen feministische activisten beha’s te verbranden om te protesteren tegen de onderdrukking van vrouwen?

Als je historische kranten raadpleegt om een antwoord op deze vraag te vinden, wijzen ze je in de richting van een specifieke gebeurtenis: het Miss America-protest van 1968.

Er is alleen één probleem: tientallen jaren van onderzoek en discussie hebben duidelijk gemaakt dat er tijdens dat evenement geen enkele beha werd verbrand.

Hoe is de brandende beha dan zo’n bekend symbool geworden van het feministische activisme van de tweede golf? Het is een goed voorbeeld van een door de media gestuurde mythe: een misvatting die wordt versterkt door herhaalde berichtgeving in de media.

Ons onderzoeksteam dook in de historische krantencollectie op MyHeritage om het verhaal achter de mythe te onderzoeken. Dit is wat ze vonden.

Het Miss America verkiezingsprotest van 1968

De mythe van de brandende beha ontstond 55 jaar geleden, in september 1968, na een protest tegen de Miss America verkiezing.

De Miss America verkiezing was razend populair in het Amerika van de jaren 1960. Dit artikel uit de Beaver County Times beschrijft het als “Amerika’s antwoord op een koninklijke kroning”, bekeken door tientallen miljoenen mensen in het hele land.

Knipsel uit de Beaver County Times, 7 september 1968 (Bron: MyHeritage)

Bij dit specifieke evenement in 1968, in een van de eerste spraakmakende acties van de opkomende feministische beweging in de Verenigde Staten, verzamelde een groep demonstranten zich buiten de Atlantic City Conventie-hal om te protesteren tegen het evenement. De demonstranten beweerden dat de verkiezing seksistisch was en vrouwen objectiveerde. Het onderstaande artikel, gepubliceerd in The Star Pheonix op 5 september 1968, stelt dat deze demonstranten “geen formele organisatie” hadden, maar citeert in plaats daarvan een van de deelnemers die zei dat ze deel uitmaakten van een “groeiende ondergrondse vrouwenbeweging – een vrouwenbevrijdingsbeweging”.

Clip uit The Star Phoneix, 5 september 1968 (Bron: MyHeritage)

Een van de meest prominente beelden van het protest was de “Freedom Trash Can”: een metalen vat waarin verschillende vrouwen voorwerpen gooiden die ze beschouwden als symbolen van vrouwenonderdrukking. De voorwerpen waren onder andere schoenen met hoge hakken, make-up, valse wimpers, schorten, korsetten en ja, ook een paar beha’s.

Deze symbolische daad was bedoeld om uiting te geven aan een afwijzing van de onderdrukkende normen van vrouwelijke schoonheid en vrouwelijkheid die volgens hen door dergelijke verkiezingen werden uitgedragen. 

Maar het zit zo: hoewel deze voorwerpen inderdaad in een vuilnisbak werden gegooid als onderdeel van de demonstratie, is er geen betrouwbaar bewijs dat deze voorwerpen, inclusief beha’s, in brand werden gestoken.

En toch, in de dagen die volgden, begonnen reactionaire stukken het verbranden van bh’s te vermelden. Zie bijvoorbeeld dit opiniestuk van Art Buchwald dat op 12 september 1968 in The Portsmouth Times verscheen onder de neerbuigende titel “That’s Carrying Dissent Too Far, Girls”:

The Portsmouth Times – 12 september 1968 

“Het laatste en meest tragische deel van het protest vond plaats toen verschillende vrouwen in het openbaar hun bh verbrandden… Het is één ding om te protesteren tegen een systeem of een instelling, maar het is iets anders om het recht in eigen handen te nemen en je bh te verbranden,” schrijft Art.

De “Freedom Trash Can” verwarren met het verbranden van oproepkaarten

Waar komt het idee vandaan dat activisten beha’s verbranden?

De misvatting was waarschijnlijk een verwarring van de gebeurtenissen van september 1968 met de praktijk van het verbranden van dienstplichtkaarten, een protesttactiek die gebruikt werd door tegenstanders van de Vietnamoorlog in ongeveer dezelfde periode. De media speelde met deze invalshoek, waardoor de blijvende en enigszins misleidende term “bh-verbranders” geassocieerd werd met feministen uit die tijd.

De demonstranten demonstreerden tegen veel meer dan alleen het bestaan van de verkiezing. Ze waren tegen alles waar de verkiezing voor stond, inclusief genderongelijkheid en rassendiscriminatie. Tegelijkertijd vond er een apart burgerrechtenprotest plaats tegen het gebrek aan diversiteit en vertegenwoordiging van gekleurde vrouwen. 

Een paar straten verderop werd voor het eerst een rivaliserende Miss Black America Verkiezing gehouden. 

Beaver County Times – 9 september 1968

De demonstranten hielden ook hun eigen namaak tegenverkiezing waarbij ze een schaap kroonden tot “Miss America”, waarmee ze suggereerden dat de echte verkiezing vrouwen behandelde als vee op een jaarmarkt.

Het protest tegen de Miss America-verkiezing was een belangrijke mijlpaal die de aandacht vestigde op de vrouwenbevrijdingsbeweging en de culturele normen rond schoonheidsstandaarden en de behandeling van vrouwen ter discussie stelde. Het blijft een van de meest memorabele momenten in de feministische geschiedenis. Het blijkt echter dat het beeld van de brandende beha, dat vaak symbolisch wordt gebruikt om activisten af te schilderen als irrationeel en om feministische zorgen te bespotten en te bagatelliseren, niet is verankerd in een bewezen historisch feit.

Het doet je afvragen welke andere ideeën of beelden zich in onze cultuur hebben vastgezet zonder enige basis in de werkelijkheid.

Vind meer fascinerende verhalen over het verleden in de krantencollecties van MyHeritage.