De grootmoederhypothese: zonder haar was ik nergens geweest!

Van onze gastblogger Schelly Talalay Dardashti, genealogie-expert bij MyHeritage

Ter ere van Nationale Ouderendag wil ik graag een paar warme herinneringen aan mijn eigen grootouders ophalen.

Iedereen die het geluk heeft gehad om op te groeien met grootouders om zich heen begrijpt hoe belangrijk ze in ons leven waren, en nog steeds zijn. Als kind kende ik de ouders en de oma van mijn moeder. Mijn grootouders van vaderskant waren al overleden toen ik nog heel jong was. Ik herinner me nog wel een paar feestdagen met hen.

Mijn overgrootmoeder heeft voor mijn moeder gezorgd toen ze nog klein was, zodat haar ouders (mijn grootouders) zonder problemen konden gaan werken. Dit model is wereldwijd in verschillende culturen nog steeds in zwang. Vaak werken beide ouders en helpen grootmoeders (en grootvaders) bij de opvoeding van hun kleinkinderen.

Ik herinner me de bezoekjes van mijn oma heel goed en weet ook nog hoe ik tijdens de zomervakanties op visite ging bij mijn toen al heel oude overgrootmoeder. Als oma op visite kwam, overlaadde ze ons altijd met attenties en lekkernijen die onze moeder nooit maakte omdat ze daar geen tijd voor had. Toen we klein waren, hield ze ons bezig met verven en halskettingen en kunstwerken van macaroni maken. Ook probeerde ze ons te leren hoe we jurken voor onze poppen konden naaien. Haar noeste pogingen om me te leren haken, waren jammer genoeg aan mijn handen niet besteed.

Voor het schrijven van deze bijdrage heb ik nog een tijdje gezocht naar de foto waar we met vier generaties op staan: mijn oma, mijn moeder, ikzelf en mijn dochter (toen nog een peuter). Ik kon hem vandaag niet terugvinden maar ik blijf zoeken en ga hem zeker op de MyHeritage-familiesite posten. Dit is een goed moment om de lezers eraan te herinneren dat zulke foto’s niet verloren gaan als u ze online zet op uw besloten familiesite! Foto’s van vier of meer generaties zijn zeldzaam.

Oma’s (en opa’s) zijn niet alleen maar voor de gezelligheid. Uit recent onderzoek blijkt dat de mens tegenwoordig langer leeft dankzij alle grootmoeders van vroeger.

Een studie uit 1997 en 1998 had al aangetoond dat mensen zo lang leven doordat mannen hun vrouwen en kinderen van voedsel voorzien en tegen roofdieren beschermen. Maar antropoloog Kristen Hawkes van de universiteit van Utah, die ook aan de oorspronkelijke studie deelnam, is nu van mening dat onze prehistorische grootmoeders verantwoordelijk zijn voor onze lange levens.

De nieuwe theorie – de grootmoederhypothese – stelt dat moeders niet sneller na elkaar baby’s kregen omdat vader voor eten zorgde, maar omdat oma hielp met het voeden van de kinderen die van de borst waren. De levensduur werd verlengd omdat langer levende grootmoeders nóg nuttiger zijn.

De nieuwe studie concentreert zich op het resulterende surplus aan oudere mannen die om vrouwen strijden. Hawkes denkt dat dat de waarschijnlijke oorzaak is voor de voorkeur van hedendaagse mannen voor jongere vrouwen.

De langere levensduur van de mens leidde ertoe dat er “meer oudere mannen” gingen meespelen in de strijd om het vaderschap. “Je kon alleen vader worden met een jongere, vruchtbare vrouw. Dus mannen met een voorkeur voor jongere vrouwen hadden meer kans om zich voort te planten,” aldus Hawkes.

Maar wat ook de reden mag zijn waarom we tegenwoordig zo oud worden, grootouders in je leven hebben is een bron van vreugde. Ze voegen zo veel aan ons leven toe, of we nu kinderen zijn of volwassenen. Als we zelf kinderen en kleinkinderen hebben, denken we met dankbaarheid weer aan hen terug, als we de gelegenheid hebben om door te geven wat we van onze eigen grootouders hebben geleerd.

Wat zijn uw beste herinneringen aan uw grootmoeder of grootvader? Deel ze met ons in de reacties hieronder.