Oude foto’s: waarom onze voorouders niet lachten

Oude foto’s: waarom onze voorouders niet lachten

We herinneren ons onze voorouders door hun foto’s, die ons een glimp van hun wereld bieden en de mensen opnieuw tot leven brengen. Goed bewaarde foto’s bieden ook toekomstige generaties blijvende indrukken.

Wanneer we naar oude foto’s van onze voorouders kijken, vragen we ons al snel af wat die toen dachten. Hun dubbelzinnige gezichtsuitdrukkingen geven geen uitsluitsel. Wat ging er in hen om? Waren ze blij? Waren ze verdrietig?

Er zijn nauwelijks foto’s uit de negentiende eeuw te vinden waarop mensen lachen of enige emotie tonen. Wat is het verhaal achter hun ijzige en ernstige blikken?

Er zijn een paar redenen waarom de mensen in die tijd hun lippen stijf op elkaar hielden:

Slechte tanden
Er bestaat een theorie dat de mensen in die tijd niet breeduit glimlachten omdat hun tanden niet wit waren. Tandheelkundige zorg was niet algemeen beschikbaar en tanden poetsen werd niet belangrijk gevonden. Veel mensen misten tanden en hadden gapende gaten in hun mond. Dat alleen is al een goede reden om je glimlach te verbergen.

Fotos waren zeldzaam en duur
Mensen die het geluk hadden om voor de eerste foto’s te poseren, waren ervan doordrongen dat dat een belangrijke gebeurtenis was, iets wat ze misschien nooit meer zouden meemaken. Ze zagen foto’s als een soort schilderijen en namen de standaardhoudingen voor portretten aan, uiteraard zonder te lachen.

Lange belichtingstijden
Toen de fotografie nog in de kinderschoenen stond, waren de belichtingstijden zeer lang. Het nemen van één foto kon tot wel 15 minuten duren. Om zo min mogelijk te bewegen, hielden de mensen hun gezicht zo strak mogelijk. Gelukkig verbeterde het proces in de jaren daarop en werden de belichtingstijden als snel aanzienlijk korter.

De filmtechnologie vorderde en verbeterde snel en de filmindustrie zag het licht. Er verschenen acteurs op het witte doek, compleet met alle mogelijke gezichtsuitdrukkingen. Glimlachen op de foto werd al snel sociaal aanvaardbaar en zelfs aangemoedigd. Vanaf het begin van de twintigste eeuw zien we vertrouwde gezichtsuitdrukkingen op de foto’s.

Kent u een reden waarom onze voorouders niet lachten? Vertel het ons in de reacties hieronder.

Opmerkingen

Het e-mailadres wordt privé gehouden en wordt niet weergegeven.

  • Theo Roche

    oktober 27, 2015

    Onze voorouders wisten toen nog niet hoe lief hun nageslacht zou worden.

  • J.G.Nat

    november 4, 2015

    Volgens mijn grootmoeder, geboren in 1890, werd er niet gelachen omdat men bang was dat de ziel uit de mond zou ontsnappen en in de foto zou gaan.

  • Linda Oosterveen

    november 4, 2015

    Er was nog een reden dat mensen niet glimlachten op foto,s…. Er gaat een gerucht dat men fotografie duivels vonden en men bang was dat ,als men glimlachte,hun ziel werden gevangen door de duivel….

  • Arnold

    november 4, 2015

    abonneren moet met 1 b en 2 x n en niet zoals hier boven.

  • Henny van Beers

    november 4, 2015

    Belichtings techniek stond ook in de kinderschoenen, er was b.v. Nog geen flits techniek. Lange sluitertijden betekende stil zitten, strak voor je uitkijken en…. even niet lachen. !!

  • Joyce

    november 4, 2015

    Als je lachtte op een foto werd je voor onnozel uitgemaakt. Jaren 20, op geen enkele schoolfoto of andere foto van mijn ouders uit hun jeugd werd gelachen.

  • Albert

    november 4, 2015

    En er werden maar weinig foto; s gemaakt, want het bezit van een eigen camera was voor de oorlog zeer beperkt en tijdens de oorlog gevaarlijk een camera te gebruiken. Toen viel er ook niets te lachen.

  • Piet van der burgt

    november 4, 2015

    De fotograaf verstopte zich op een vreemde manier dikwijls onder een zwart doek. Vooral jeugdigen waren hierdoor wellicht ietwat schrikachtig en angstig, van wat gaat er nu gebeuren?

  • J. Terlouw

    november 4, 2015

    Het was in die tijd een hele gebeurtenis, een foto laten maken. Men poseerde echt voor de fotograaf, de mooiste kleding aan, deftig lijken dus streng kijken, vaak met de hele familie erop. Daar past geen (glim)lach bij. Ik heb er leuke voorbeelden van.
    Een oudtante van mij had er maling aan en die heb ik al enkele keren lachend betrapt op de foto. Ook mijn oma had er in 1920 wel lol in.

  • Blije Jonge Ziel

    november 4, 2015

    Het leven was veel zwaarder dan nu. Het ging vooral om overleven. Bijvoorbeeld van honger, ziektes of oorlog. Hierdoor werd men vroeg volwassen, ernstig &serieus. Dat zie je terug op de foto’s van die tijdperk.

  • Peter Voerman

    november 4, 2015

    Een aanvulling op ‘Foto’s waren zeldzaam…:
    Ik denk dat mensen het ook wel eng vonden. Het was nog relatief onbekend en nieuw. Het was een hele onderneming, Je moest naar een fotograaf, je beste pak aan. Je was er in een vreemde omgeving waar decors stonden en apparatuur waar je niets van begreep. Het rook er vast ook raar. Je wist dat er een beeld van je zelf vastgelegd ging worden, maar hoe…? De perfecte omgeving om je onzeker te voelen.

  • Vanhoirelbeke

    november 4, 2015

    Volgens mij hadden onze voorouders niet veel redenen om te lachen. De sociale status van de gewone man en vrouw was erbarmelijk, vele uren en dagen werken voor het dagelijkse brood, kinderlast, harde discipline opgelegd door kerk, staat en onderwijs en veel sociale controle door de omgeving.
    De elite mocht enkel lachen lachen in privé. In het openbaar had dit hun gezag kunnen ondermijnen.
    Belachelijk.

  • Bert Smith

    november 4, 2015

    Japanners doen het nu nog evenals de oudere Chinezen.

  • m.sterrenberg

    november 4, 2015

    hallo.

    zelf denk ik aan strengere opvoeding,geloof.

    groet jet

  • Sjoerd Wiegersma

    november 4, 2015

    Ik dacht altijd dat ze niet glimlachten omdat er in die tijd veel minder te lachen viel. De tijden waren harder. Bovendien kunnen gelaatsuitdrukkingen over de tijd verschillen door cultuurverschillen. In Japan glimlacht(e) men minder omdat je tanden laten zien als agressief wordt ervaren. Mannen glimlachen minder dan vrouwen omdat mannen als stoer en onverzettelijk beschouwd willen worden en vrouwen willen er vooral lief uit zien. Vraag: glimlachten vrouwen in de 19de eeuw wel vaker dan mannen op portretfoto’s?

  • Gerrit Boer

    november 4, 2015

    Mijn grootouders, van vaders zijde waren van de zwarte kousen kerk en lachten al helemaal niet omdat ze in hun kerk net hadden gehoord hoe verdoemd ze waren en dat hun leven rijp waren voor het hellevuur dat dat niet voor iedereen gold stond met niet bij stil, het was een veralgemenisering en men scheerde iedereen over een kam. Ook het hebben van kinderen met een handicap, die de gedane zonde der ouders kenmerkte was een reden te meer om niet te lachen. Een in Ermelo wonende dominee Witteveen maakte daar een einde aan en de kinderen werden bij de ouders weggehaald en op het internaat ‘s-Heerenloo of elders geplaatst daar werden ze verzorgt. Een architect Fokko Kortlang ontwierp vele huizen om de arme stakkers onder te brengen.

  • Rita Wackenier

    november 4, 2015

    Ik dacht dat dit kwam doordat zij zo’n hard leven hadden!

  • Ger Bonninga

    november 4, 2015

    Fotografie was iets nieuws. Mensen vonden het spannend om te worden gefotografeerd. Vandaar mogelijk die ernstige gezichten.

  • Gerard

    november 4, 2015

    De mensen leefden toen dikwijls in kleinere gemeenschappen en moesten hard werken en lange dagen maken 6 dagen in de week
    Men kwam minder in andere sociale kringen. Daardoor voelden en gedroegen ze zich bij een fotograaf minder op hun gemak. tevens beleerden de fotograven zich door veel van hun voorlopers ; de portretschilders, af te kijken die op hun buurt zo statig schilderden omdat deze merendeels hun opdracht van en voor mensen van hoge stand [=statig] kregen.

  • Rob Mevissen

    november 4, 2015

    In het begin was het iets magisch, er was onzekerheid, beangstigend. Een stukje van je zelf werd afgenomen.
    Je stond te kijk.

  • Rietje ten Berge

    november 4, 2015

    Ik heb een foto van ons gezin uit 1936. Ik was toen de jongste (anderhalf jaar). Mijn oudere zussen staan er vaak met samengeknepen lippen op, want ze mochten van mijn vader niet lachen. Ook toen nog….

  • Marcella

    november 4, 2015

    De tijdsgeest: ernstig. Mensen hadden één of twee wereldoorlogen meegemaakt. Er was armoede, mensen moesten constant op hun hoede zijn om de eindjes aan elkaar te knopen.
    Mensen waren met de nieuwe uitvinding van fotografie nog niet vertrouwd, vandaar ook een zekere onwennigheid…

  • Diana Top

    november 5, 2015

    Ze waren bang. Bange mensen glimlachten niet.

  • Ridor

    november 5, 2015

    Post mortem

  • Jo M

    november 5, 2015

    Bang, bang waren ze : totaal NIEUW , erg onzeker, en HET WAS EEN ZEER ZEER ERNSTIGE GEBEURTENIS vandaar die blikken.

  • C.L.van Ree

    november 5, 2015

    Onze nakomelingen zullen zich afvragen waarom sommige portretfoto’s vanaf omstreeks 2014 zo’n starre uitdrukking hebben.
    Vanaf toen was het voor officiële foto’s voor paspoort en rijbewijs niet toegestaan te lachen.

  • Hubertine Heestermans

    november 5, 2015

    ze wilden een statige, chique foto.
    ze lachten niet, ze vonden het een plechtig moment.
    Ga jij maar eens stokstijf zitten wachten en kijken naar “het
    vogeltje” dan ben je toch helemaal verstard….
    En ze hadden hun “zondagse” kledij aan, dat speelde ook
    nog mee….

  • Kees

    november 5, 2015

    Er werd ze verteld wat het koste als de foto zou mislukken ….

  • Harm Verweij

    november 5, 2015

    We leven in een lach-cultuur. Een lach op het gezicht komt vriendelijk over. Kassiëres wordt gevraagd om te lachen naar de klant. Vroeger had men dat niet. Je lachte alleen als er iets te lachen viel

  • Stroobant

    november 5, 2015

    Is de huidige gemaakte lach (cheese …) beter,nu doet iedereen alsof

  • M.VAN DEN BERG

    november 5, 2015

    Zij vonden lachen niet goedOMDAT ZE DACHTEN DAT LACHENGEEN UITING GAF AAN DE BELANGRIJKHEID VAN WAT DE FOTO MOEST UITSTRALEN

  • h.looijer8@upcmail.nl

    november 5, 2015

    Mijn grootouders liepen in het zwart hoorde zo bij hun leeftijd Opa droeg een hoed en oma ook een hoedje. Was al heel wat als ze op visite kwamen van de Brederodestraat naar de Indischebuurt te Amsterdam.
    Ik moest naar lijn 9 de tramhalte in de Molukkenstraat om ze op te wachten en naar ons huis brengen. Het ware schatten van mensen zachtaardig en lief maar kan mij niet herinneren hen ooit te hebben zien lachen. Zelf ben ik nu 90 jr. en stap af en toe nog op de fiets en rij in gezelschap een uurtje rond. Heb een herenfiets dus moet mijn been nog over het zadel zwiepen. Drie jr. geleden ben ik mijn vrouw verloren, heb 4 gehuwde kinderen wonen allemaal ver weg woon alleen en zelfstandig rij nog in mijn auto en mijn rijbewijs is t/m 2020 vernieuwd. De keuringsarts zou graag mijn vitaliteit hebben zei hij in 2013. Hier moet u het mee doen !

  • Dominique Goorman

    november 5, 2015

    Onze voorouders hadden geen gemakkelijk leven.Er was weinig plezier in hun leven.

  • J.P.N.Laan

    november 5, 2015

    Ze keken zo ernstig omdat de sluitertijd van de camera veel te lang was.Je krijgt dan vanzelf een starre houding.Dit uit zich in
    stijf portret.

  • Andreas Bertus

    november 7, 2015

    Naast de strenge gezichten valt mij bij een aantal oude foto´s in mijn
    familie op, dat de man op een stoel zit en zijn echtgenote er naast
    staat. Was daar ook een reden voor ?

  • Heleen

    november 9, 2015

    Mijn moeder is geboren in 1894, ik in 1934. Zij is 103 jaar geworden. Als ze zag dat er een foto van haar werd gemaakt, ging ze automatisch, met een strak gezicht, keurig rechtop zitten. Niet vanwege een slecht gebit, (bij)geloof, doorgemaakte wereldoorlogen, crisis, zwaar leven. Na 1945 speelde dat geen rol meer, al heeft zij haar portie wel gehad. Ze lachte wel, al heb ik haar nooit horen schateren.
    Het is wel zeker, dat alle mensen in die tijd niet zo “opgefokt” praatten en reageerden als tegenwoordig. Beluister alleen maar eens een radioreportage uit die tijd, dan is het verschil overduidelijk!

  • Pat Raché

    november 9, 2015

    Niet lachen , geen smoelen trekken , niet met ogen knipperen , recht in de lens kijken, enz. behoorde tot de definitie zelf van “poseren”.
    Een soort etiquette-regel dus.

  • Paul Christiaan Smis

    november 11, 2015

    ‘Godfried Bomans heeft zich over dit onderwerp ongeveer als volgt uitgelaten: Kijk om je heen in tram, bus en trein. Kijk om je heen op straat. Mensen lachen niet uit zichzelf. Normaal gesproken valt er niets te lachen. De ernstig kijkende mensen op foto’s zijn meer zichzelf dan de mensen die verplicht lachen.

  • Nico Paaij

    november 19, 2015

    Lachen is een spontane reactie en dat hoort niet bij een serieuze portretfoto.
    Anders zou de lach erg gemaakt overkomen.

  • Ton van Cauwenberghe

    september 11, 2016

    Er staan ruim 33.000 foto’s en documenten op mijn site en er zijn inderdaad maar weinig vrolijke of lachende mensen op te zien. Maar dat geld niet alleen voor de oude foto’s. Ook recentere foto’s tonen over het algemeen “serieus kijkende mensen”.
    Ton