Third Culture Kids (TCK)

Ik stuitte laatst op een voor mij onbekend begrip, te weten Third Culture Kids ook wel TCK, 3CK, Trans Culture Kid of Global Nomads genoemd.

Een TCK is een persoon die te maken heeft met één of meerdere culturen dan de cultuur van zijn/haar geboorteland. Dit zijn vaak kinderen van expats maar ook van vluchtelingen en migranten – personen die voor langere tijd in het buitenland te werk zijn gesteld of leven, waarbij de kinderen opgroeien in meerdere vreemde culturen. Culturen die verschillen van die van hun geboorteland of dat van hun ouders. Deze personen vormen tijdens hun leven een eigen derde cultuur (third culture).

Drs. Jutta König groeide op als kind van een Duitse diplomaat en heeft haar jeugd door gebracht in landen als Amerika, Duitsland, Frankrijk, Australië, Nederland en Zimbabwe. Als volwassene woonde en werkte zij in België en Singapore. Haar levensverhaal is te lezen in het boek Licht en Schaduw uitgegeven door Halleh Ghorashi en Christien Brinkgreve in 2010. Zij doet promotie onderzoek naar de multiculturele identiteit onder de supervisie van Professor H. Kunneman Universiteit voor Humanistiek en Professor H. Ghorashi VU Amsterdam. In haar bedrijf “Moving Experience” werkt zij als psychotherapeut, ZKM coach en adviseur voor multiculturele individuen en bedrijven.

König schreef in 2005 in haar artikel ‘Het dolende zelf’ het volgende over de derde cultuur die TCK-ers vormen: “Tijdens hun culturele aanpassingsproces adopteren mensen levensstijlen en ontwikkelen verschillende nieuwe aspecten van hun zelf. Tegelijkertijd koesteren zij herinneringen en verbondenheid met dezelven uit het verleden in andere omgevingen. Deze migratie-ervaring vraagt om een meerstemmig zelfconcept, alleen al om de kakofonie van zelven en waarheden te helpen ordenen en ontrafelen, die het resultaat zijn van deze levenservaringen.”

Het zal niet voor iedereen even makkelijk zijn om een meerstemming zelfconcept te vormen. Het leven als TCK kan ook een negatieve werking hebben op de identiteitsvorming en zelfs leiden tot een tijdelijke identiteitscrisis. Dit geldt echter niet voor Django een persoon genoemd in het artikel van König, die naast zijn multiculturele achtergrond opgegroeid is in zeer diverse culturen en goed weet om te gaan met zijn persoonlijke diversiteit.

“Django (48) werd in Caïro, Egypte geboren. Hij woont nu met zijn Duitse echtgenote en twee dochters (10 en 11) in Diepenveen, Nederland. Zijn moeder werd geboren in Jerusalem, Palestina, zijn vader in Wenen, Oostenrijk en beide ouders hebben een Nederlandse en een Egyptisch paspoort en wonen in Voorburg, Nederland. Zijn broer woont in Bonn, Duitsland. Beide ouders kenden en hielden van Europa en geloofden dat de toekomst van het gezin beter gewaarborgd zou zijn als zij zouden emigreren. Als Django zeven is, verhuist de familie naar Den Haag via een omweg door Zwitserland. Hij doet zijn eindexamen (Abitur), aan de Duitse school in Den Haag. Op zijn 19e verhuist Django naar Rotterdam, waar hij sociologie studeert. Hij werkt vier jaar lang als student-assistent aan de Erasmus Universiteit en enkele maanden als onderzoeksassistent bij het Ministerie van Onderwijs in Paramaribo, voordat hij in Nederland zijn carrière vervolgt bij verschillende Nederlandse gemeenten. Hij spreekt Nederlands, Engels en Duits op professioneel niveau, Frans redelijk en Spaans, Portugees en Sranan Tongo matig. Als hij maar één keuze heeft, noemt hij de Nederlandse cultuur als de cultuur die hem het meest eigen is. Als hij meerdere keuzes mag maken, noemt hij de Nederlandse, Duitse, Engelse en Egyptische cultuur. In feite neemt hij een eclectische positie in die minstens vier culturen omvat. Hij heeft een Egyptisch en een Nederlands paspoort.”

Wat zijn uw belangrijkste bevindingen over de TCK?
Een belangrijke bevinding uit mijn onderzoek is dat alle TCK’s aangeven meerdere persoonlijke culturele identiteiten te onderkennen.

Echter zij waarderen deze verschillende identiteiten verschillend en dat hangt ook samen met de dominante vertoog ten opzichte van migranten in Nederland. Veel TCK’s verbergen daardoor hun culturele diversiteit. Het is mijn overtuiging dat naarmate biculturele burgers meer ruimte geven aan hun persoonlijke diversiteit er ook meer ruimte voor diversiteit zal ontstaan in onze samenleving.

Kunt u een positieve en negatieve ervaring met ons delen als TCK?
Een positieve ervaring die ik als TCK heb is dat ik mij inmiddels overal ter wereld thuis voel en enorm kan genieten van reizen en nieuwe culturen te leren kennen. Vooral als ik andere TCK’s tegenkom ontstaat er een klik ookal hebben wij geen culturen gemeenschappelijk. Het s dan heerlijk om onze culturele rijkdom te verkennen en te delen.

Als puber voelde ik mij vaak ontheemd en had ik het gevoel mij nergens thuis te voelen omdat ik nooit ergens helemaal thuis hoorde.

Voelt u zich Nederlandse, Duitse of misschien Aziatische?
Ik voel mij Duitse, Nederlandse, Frans, Afrikaans en Aziatisch omdat ik al deze verschillende en prachtige culturen in mijn hart heb gesloten.

Boven alles voel ik mij een wereldburger.

Meer informatie over TCK:
Het artikel ‘Het dolende zelf’ van Drs. Jutta König kunt u hier lezen.
Een boek dat ingaat op het het begrip TCK heet Third Culture Kids en is geschreven voor David Pollock en Ruth van Reken.
Op de website van Ruth van Reken vindt u meer informatie.

Bent u zelf TCK en wilt u uw verhaal delen. Stuur dan een email naar denie@myheritage.com.